Het is misschien onmogelijk - aldus Hegel - om tegenwoordig nog een epos te bedenken. In Kingdom of Heaven is die onmogelijkheid verbeeld in de opgave van de kruisvaarderstaat Ibelin. Hier was de droom gerealiseerd om Christenen, Joden en Moslims te laten samenleven. Ibelin ging ten onder in de clash tussen fanatieke christenen en machtige moslims.
Wat overblijft is een combinatie van genade met romantische liefde. Balian staat op het punt een moslimdienaar te doden maar laat hem gaan. Later is de situatie omgekeerd. De dienaar blijkt een generaal van Saladin te zijn en kan Balian doden, wat hij niet doet.
De romantische liefde is de exclusieve band tussen twee personen. Ook deze is prima te verenigen met het opgeven van machtsposities. Sibylla doet afstand van haar koningschap over enkele kruisvaarderstaten om Balian te vergezellen in zijn anonieme leven als smid in zijn oude dorp.
Genade en romantische liefde zijn in het epos eerder vertoond, zie opnieuw weer Aeneas en Odysseus. Alleen werden daar de machtsposities uiteindelijk weer opgebouwd of heroverd.
Voor een christen (zelfs een atheïstisch geworden humanist zoals Balian) is dat niet nodig. Zijn Kingdom of Heaven kan altijd romantisch worden geherinterpreteerd.
In die zin is de film volstrekt ahistorisch. De christelijke romanticus kan altijd weg: weg uit de macht, weg uit de grotere verbanden, weg uit de eigen tijd naar de toekomst. Aan het eind rijden Balian en Sibylla gezamenlijk naar het Westen.
In die zin is Kingdom of Heaven, hoe slecht hij in de VS ook ontvangen is, een echt Amerikaanse film. Maar geldt voor elk messianisme niet dat het wordt afgewezen door het volk waaraan het wordt aangeboden?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten