Blake schrijft in Londen zijn Songs of Innocence en zijn Songs of Experience. Inderdaad, ook weer een tweetal. De groteske logica van tweetallen die elkaar weerspiegelen, elkaars contrast vormen en samen in balans zijn domineert deze roman. Tussen de tegenstellingen zou zoiets kunnen bestaan als een 'wij', zoals de jonge dorpse Jem tegen het stadse meisje Maggie zegt. Het boek eindigt met dit romantische vervullingsvisioen, dat in de slotregel ook nog wordt uitgetekend als een vriendelijk ruziën. Een wij aan het hek, plaats van scheiding, doorgang en verbinding.
Niets verhoedt dat er ook nog een politieke inzet bestaat in de verhoudingen der jongeren en de gedichten van Blake. De helden weigeren een verklaring te ondertekenen van loyaliteit aan de Engelse koning en van protest tegen de Franse revolutie. Daarmee zijn ze niet meteen sympathisanten van die revolutie. Daarvoor is die laatste te afwezig, betekenisvol afwezig. Zo ontstaat er à la Lyotard een verschil tussen het enthousiasme en het respect zoals belichaamd in de Duitse houding jegens de Franse revolutie.
Nu zou je, die laatste lijn volgend, moeten kunnen zien hoe de esthetica van het sublieme (das Erhabene) schuilgaat in de verhoudingen der personages. Nu, dat lijkt inderdaad het geval te zijn. Maisie en Rosie raken tegen hun wil zwanger en komen daardoor buiten de gemeenschap terecht, aangewezen op de voorlopige en voorwaardelijke zorg van vrienden en verwanten. Ook tussen dorp en grote stad heerst een verhouding die allesbehalve een romantische volheid vertegenwoordigt. Het stadsmeisje Maggie reist tussen die werelden heen en weer, zoals de Kantiaanse schipper reist door zijn architectonische archipel. Het is geen 'never the twain shall meet', maar ook geen harmonische verzoening. Het blijft een vluchtige, voorlopige en vooral moeilijke verhouding tussen twee onmogelijke werelden, dwingend tot emigratie en remigratie.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten