Zo verliest de ik-figuur in Moravia's verhaal 'Een passie voor lezen' zijn passie voor lezen wanneer hij door een man wordt betaald om op zijn huis te passen. De man gaat op reis en de ik-figuur leest een detective. Ineens ziet hij een dode vrouw met open ogen in de tuin liggen. Hij schrikt zich een hoedje. Later blijkt het een etalagepop te zijn die daar ligt.
De ik-figuur is teleurgesteld. Hij ziet de prijs voor zijn moed - een dode vrouw te zien, midden in een echte misdaad zitten - aan zijn neus voorbijgaan. Erger nog, hij is ook zijn passie voor lezen kwijt.
En toch, je kunt de prijs ook anders opvatten. Eerder in het verhaal al beschrijft de ik-figuur dat hij tijdens het oppassen een Amerikaanse detective aan het lezen is. Hij is ongeduldig en bladert al snel door naar het eind van het verhaal. De dader blijkt zoals hij al verwachtte een nette man te zijn, iemand van wie je niet verwacht dat hij de moord heeft gepleegd.
Dan al is de ik-figuur zijn passie voor lezen kwijt.
Wat is nu die prijs, hoe kunnen we een verhaal prijzen waarin het verhaal zelf de inzet van een teleurstelling is? Moet je daarvoor het verhaal lezen, of kun je het ongelezen laten, temeer daar ik in deze blog de clou al heb verraden?
Is een prijzing niet gewoon een manier om de prijs op te drijven, en wat moeten we dan met een verhaal zoals dat van Moravia waar de prijs tot nul zakt?
Misschien daarom is de prijzing gehecht aan zijn eigen dubbelzinnigheid. Het is reclame, maar ook reclame zoals iets in de reclame kan zijn, afgeprijsd om de waarde ervan open te laten, open voor een lezer die ook maar wat leest en gegrepen kan worden door de clou of iets anders dan de clou, zachtjes gegrepen en weer losgelaten.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten