Bij een Amerikaanse film met dubbele bodems kom je al snel in Frankrijk, het land van de spiegels en diepzinnigheid. Er wordt een bank in Parijs geroofd, maar in werkelijkheid is het een dubbele bodem onder het podium van de show in Las Vegas. Het is alsof de Amerikanen het Europees spiegelpaleis betreden. Ze roven alles van waarde en gebruiken het in eigen land voor een show die alleen henzelf nog echt kan fascineren.
De Europeaan kijkt welwillend en kan vooral de actie waarderen. Maar hij heeft geen tijd om er langer bij stil te staan en verwacht daar ook niets meer van. Hij denkt: hoe oppervlakkiger je kijkt, hoe meer je ziet, en hoe sneller je ermee klaar bent.
Toch vind je hier, als je je even wat meer tijd neemt, meer betekenis. De Amerikaan komt niet meer, zoals Langdon in De Da Vinci Code, belangeloos Europa redden. Zijn redding betreft vooral hemzelf, zijn land en zijn publiek. Die Amerikaan is FBI-agent Dylan Rhodes, redder en geredde. Ooit was zijn vader, een beroemde goochelaar, vernederd door mediaman Thaddeus Bradley (Morgan Freeman) die zijn trucs voor een Internetpubliek ontmaskerde. Daardoor zag de vader zich gedwongen tot een riskante stunt. Die mislukte. Hij liet zich in een kluis onder water zakken maar kon zich daar niet op tijd uit bevrijden.
De FBI-agent blijkt zelf het brein achter een wraakactie die tientallen jaren voorbereiding kost. Hij is the Eye. Onder die naam had zijn vader een organisatie van goochelaars opgezet waarvoor strenge toelatingseisen golden.
Tevens verwijst the Eye naar de mythe van de Egyptische god Horus, de god met het valkenhoofd. Een beetje googelen leert ons dat de vader van Horus eveneens in het water was gegooid. Zijn lichaam was in veertien stukken gesneden door zijn broer Seth. Toen Isis, zus en echtgenote van Osiris, een kind wilde voortbrengen kon ze temidden van de stukken zijn penis niet vinden. Nu moest ze zichzelf bevruchten, wat haar lukte door magie. Om Horus tegen de wraak van haar broer Seth te beschermen liet ze hem in een mandje van papyrus op de Nijl dobberen zodat hij door iemand kon worden gevonden en opgevoed. Eenmaal opgegroeid, vermoordde Horus Seth. Hij kreeg vier zonen.
Nu nog dat oog. Het oog van Horus is in Amerika alomtegenwoordig. Het staat op elk eendollarbiljet en figureert op de LP 'The Eye in the Sky' van The Alan Parsons Project. Ook zou het verwijzen naar de Illuminati, de organisatie die de meesten kennen uit de boeken van Dan Brown. In de mythe raakt Horus zijn linkeroog kwijt in zijn gevecht met Seth. Het grootste deel van dat oog wordt hersteld door Hathor of Thoth. Horus biedt het oog aan zijn vader Osiris aan, in de hoop dat hij hem daarmee opnieuw tot leven kan wekken. Het oog van Horus symboliseert dus offer, genezing, herstel en bescherming.
Ook als je niet close naar de mythe van Horus kijkt, valt al gauw op dat de magie er een genezende functie heeft. Ze stelt Isis in staat zichzelf te bevruchten, waardoor ze haar echtgenoot en broer later kan laten wreken. Dat vinden we in de film terug. Door de magie kan Dylan Rhodes (met zijn vier 'zonen') de moord op zijn vader wreken en zijn kunst tot nieuw leven wekken. Moraal hoort dus wel degelijk bij goochelen. Als je goochelen inzet voor zelfverrijking is het misdadig, schreeuwen de goochelaars in New York van de daken.
Het blijft interessant te overdenken waarom Rhodes moet worden geholpen door de Europese Interpol-agente Alma Dray. Haar hulp blijkt uiteindelijk schijnhulp, alleen nodig om Rhodes de weg te wijzen die hij zelf allang heeft voorbereid. Welke plaats kunnen we haar toebedelen in de Egyptische mythe? Is ze Isis, of de voedster die haar zoon vindt? Fungeert ze alleen als gids voor de kijkers die de actie verbindt aan de mythe of compenseert ze met haar vrouwelijke charmes de steriliteit van de eenzame held?
Ach, je kunt er eindeloos over speculeren. Maar speculatie of bespiegeling is zelf weer een activiteit van het oog. De film nodigt vanwege dat oog uit tot speculatie. Laat ik daarom een poging wagen.
Ik ben geneigd Alma Dray te associëren met de Egyptische godin Hathor. Zij is de voedster en gids, en wordt in latere fasen steeds meer vereenzelvigd met Isis. Ze herstelt het oog zodat haar man of zoon Horus zijn strijd kan voortzetten. Een van haar titels is 'meesteres van verre landen'.
Zo hebben de Europeanen toch nog een geheime betekenis voor Amerika. In een tijd waarin de Amerikanen hen schaamteloos bespioneren kan er altijd een moment zijn waarop de Europeanen zich opwerpen als de beste lezers van mythen en avonturen. Daarmee beschikken ze over een trage verborgen magie, een magie die Amerikanen de illusie geeft dat het hun eigen ogen zijn waarmee ze kijken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten