Oordeelt niet

In veel beroepen staat veel op het spel. Je moet situaties inschatten, en je moet veel samenwerken. Dat maakt je afhankelijk van anderen, terwijl je er wel zelf op wordt afgerekend. Niet leuk!

Hoe houden mensen zich staande in deze situaties? Dat kun je je best afvragen, temeer daar je niet erop kunt rekenen dat anderen je bijstaan. Ze zijn nu eenmaal anders en zien de dingen ook anders. Nounou zeg, dus....


Om me heen kijkend, zie ik toch dat mensen overleven dankzij mechanismen die niet zomaar ineens transparant zijn, maar in tweede instantie wel degelijk. Ik doel op het oordelen. Ben je politicus of leraar, dan moet je de hele tijd situaties en mensen inschatten. En inschatten, dat betekent dus eigenlijk gewoon beoordelen. Je oordeelt en wordt beoordeeld.

Nu hoeft dat zeker niet vervelend uit te pakken. Het functioneert! Jij oordeelt over de ander en die houdt daar rekening mee. In de klas geef je cijfers voor de toetsen, en in de evaluatie geeft de leerling een beoordeling over de docent. Zo maken we elkaar beter, en dat is toch mooi!

Zou die Jezus dan een wereldvreemde pief zijn geweest, met zijn 'niet van deze wereld'?
'Oordeelt niet, opdat ge niet geoordeeld wordt.'
'Wie zonder zonde is werpe de eerste steen.
Enzovoorts.

Oordelen is het sociale smeermiddel maar zeker ook wat ons motiveert. Leerlingen willen best iets doen, zelfs voor een cijfer dat bijna niet meetelt, maar waarom zouden ze iets doen als ze er geen cijfer voor krijgen?

Niet oordelen betekent dus dat je lak hebt aan sociale smeermiddelen. Of dat je er wel iets in ziet, maar dan volgens een spiegellogica. Oordeelt opdat ge geoordeeld wordt, verandert zodoende in:
oordeelt niet opdat ge niet geoordeeld wordt. Voor hetzelfde geld, dezelfde prijzing, evengoed dus kunnen we het oordelen achterwege laten.

Het raadsel schuilt in de omkering die zomaar ineens ergens kan opduiken. Niet in de logica. Je steekt in beide gevallen gelijk over, bij oordelen, allebei over elkaar, en niet oordelen, allebei.

Vanuit het gedeelde doel zal de omkering zich niet voltrekken. We hebben allemaal belang bij oordelen. Daar ligt dus niet het probleem, bij dat welbegrepen eigenbelang.

Er moet partij worden getrokken voor de waanzin, de eccentriciteit. Jezus was gewoon een malloot. Dat zal zeker waar zijn. Maar er is ook iets anders mogelijk. Het kan ook dat er een zekere vermoeidheid meespeelt. Oordeel na oordeel na oordeel ... het is ons allemaal bekend. Kunnen we er niet gewoon eens mee ophouden? Nee, dat kan niet. Maar wel misschien wanneer we moe zijn, we hebben het gehad met dat oordeel.

Mijn ogen vallen dicht, ik zeg: morgen verder met oordelen...