Parijs maakt het leven draaglijk (Frantz, Manet, Hemingway, Camus)

Een best wel ontroerende film van François Ozon. Hij gaat over een Duitse jonge vrouw in het Oost-Duitse stadje Quedlinburg vlak na de Eerste Wereldoorlog. Ze heeft haar verloofde Frantz verloren, die is gesneuveld in de loopgraven. Dan duikt een Fransman op die Frantz gekend heeft. Wat ligt er meer voor de hand dan dat Adrien de plaats inneemt van Frantz en dat het stel samen de oorlog achter zich laat?

Nee, we weten wel beter. Je kunt verwachten dat de omgeving zal protesteren, dat ze het zelf ook nog niet zo goed weten. Het zijn wel mooie, sympathieke mensen, maar het is toch de vijand, nietwaar?

Nog voor ik deze film kende was ik begonnen te lezen in 'Parijs is een feest' van Hemingway. Het verblijf van de schrijver speelt zich even na de periode van de film Frantz af, alles begint weer op te leven. De Engelse titel luidt A Moveable Feast, en de naam Parijs van de Nederlandse vertaling lijkt nog in de koffer te zitten. Maar hoe dan ook, de titel van Hemingway zou je met een ietsiepietsie fantasie kunnen loslaten op de film Frantz. Sta me toe de titel even als schijnwerpertje op de film in te zetten.

Anna, de Duitse vrouw, komt terecht in Parijs en belandt door een tip van Adrien voor een schilderij van Manet, Le suicidé. Dat schilderij komt ze elders nog eens tegen in verband met Adrien. Het heeft geen deprimerende werking op haar, het geeft haar de mogelijkheid op te leven. Je zou dit schilderij 'het draagbare Parijs' kunnen noemen omdat je de essentie van deze stad erin ziet samengebald. Het leven is ondraaglijk geworden, je bent uitgefeest. Dan maak je je van kant en valt achterover op bed. Hè gelukkig, het hoeft niet meer, we zijn in één klap bevrijd van alle sociale verplichtingen en alle moeizame geworstel met de liefde.

We weten evengoed dat het leven doorgaat. Het treinverkeer hervat de dienstregeling tamelijk snel na het ongemak van de 'aanrijding met een persoon'. Iemand trekt ons uit het water als we er net zijn ingelopen. In 1942 schrijft Camus zijn mythe van Sisyphus. De zelfmoord is een fase in ons leven, wellicht de meest creatieve. Of, althans, de gedachte eraan maakt ons leven draaglijk.

Dit Parijs is geëxporteerd en heeft opnieuw de wereld veroverd. Via het kruipgat van Le suicidé horen we het geritsel van de lentebladeren, lezen we Verlaine met andere ogen, gaan we Proust en Hemingway lezen. We horen de Fransen met starre ogen en verbeten bek de Marseillaise brullen. Nee, beter gaat het niet worden. Maar Parijs gaat niet meer uit ons hart.