Weil - De hartslag van Moskou

In plaats van deze blog kan de lezer beter de uitstekende Prijzing! van Herman Jacobs lezen. Maar goed, ik heb me nu eenmaal voorgenomen over elk boek dat ik gelezen heb iets te schrijven. Beschouw dit stuk dus maar als een uitgebreide hyperlink.

Weil werd bij ons bekend met zijn roman over de Tweede Wereldoorlog, Mendelssohn op het dak. En omdat ik me weleens verdiept heb in het Moskou van de jaren '30 leek me zijn eerdere roman de moeite waard. Nu ging ik er blindelings vanuit dat Jiri Weil een tijdgenoot van mij was. En ik was al bij bladzijde 100 toen mijn vrouw Inez me uitlegde dat het boek toch echt uit de jaren '30 zelf dateert en dat de goede man allang dood is. Het compliment dat hij zich goed kan inleven in een voor hem vreemde tijd kan ik hem dus helaas niet geven. Tijd, plaats en een groot deel van de intrige waren de zijne.

Ook kan ik moeilijk beoordelen of Weil zich goed kan inleven in een vrouw, de Tsjechische Ri die vanwege idealisme en haar echtgenoot eerst in Palestina terechtkomt en later in Moskou. Ik ben namelijk zelf geen vrouw. Maar misschien ben ik het wel iets meer geworden dankzij dit boek. Want de passage die me het meest trof was de teleurstelling van Ri wanneer ze na haar aankomst in Moskou een enorm slecht stuk zeep ontdekt. Moskou, dat was toch het beloofde Israel, maar dan zonder harde grond en ontberingen!

Weet je wat, ik krijg gewoon zin die hele passage over te schrijven en verder niets te zeggen over alle verwondering, bevreemding, vervreemding, valse hoop, acceptatie, angst en het leven als schim waarin de tweede hoofdpersoon Jan Fischer (alter ego van Weil zelf) belandt. Want die ervaringen liggen al min of meer vervat in dat zeepje:

Ri's eerste weg leidde natuurlijk naar die badkamer, dat was inderdaad een mooie, met heet water, drie handdoeken en een lavabo. In een kommetje op de wastafel lag zeep die er vreemd uitzag, hij was groenig van kleur en had een onaangename geur. De Russische benaming spelde Ri letter voor letter: 'T-E-ZJ-E'. Omdat ze benieuwd was naar de kwaliteit probeerde Ri de Russische zeep uit, maar hij schuimde nauwelijks en rook vies, en de groene kleur was afschuwelijk, ze nam dus maar haar Europese zeep en bedacht met vreugde dat ze daar een hele voorraad van had meegenomen, want ook de slechtste Europese zeep was beter dan deze groene glibber. Ze begon iets te snappen van Polja's bewondering, maar daarna zei ze bij zichzelf dat Robert die zeep wel gekocht zou hebben, er waren vast lekkerder zeepjes te koop, ze hadden er Robert gewoon mee afgescheept in de winkel.

Praat niet!