Echenoz over Ravel

Het boekje past in een traditie van aandacht voor de laatste jaren van een componist. De muziek is neergezet, de roem breekt door. En juist dan begint de componist zelf af te takelen. Hij wordt in dubbele zin een persona: hij staat tussen de muziek en zijn publiek, en hij representeert (vergeefs) de krachtige figuur die hij was. Maar misschien ook andersom. De façades breken af. Hij zal niet trouwen en vraagt op zijn sterfbed om een 'lage' vrouw.

Allerlei contrasten duiken op. Maar in plaats van een analyse geeft Echenoz veelal een beschrijving van de wederwaardigheidjes van alledag. Ravel's slapeloosheid, zijn kritische beoordeling van uitvoerders, zijn laatste kunstjes, de pianoconcerten. De contrasten zitten nu in de geest van de lezer, die uiteraard de muziek erbij denkt.

En dan de reis op een 'paquebot' naar de States. De man neemt 23 pyama's mee in zijn koffer en vindt het fijn om elke dag vaak van kostuum te wisselen. Er wordt nooit echt contact gemaakt. We komen niet dichter bij de mens Ravel.

Maar wie weet wel bij zijn muziek. Neem zo'n vreemd stuk als de Bolero. Eigenlijk geen muziek. En dan vindt Ravel ook nog eens dat Toscanini het te snel laat spelen. Er lijkt zich zoiets als een Franse mechanica om de muziek te wikkelen.

Het gevolg is dat de muziek er misschien niet geweest is, niet als uitdrukking van een mens. En de mens zelf, van hem bestaan geen stemopnames en filmbeelden. En het boek, dat heb ik misschien wel niet gelezen.

.